In het onderzoek naar de dodelijke schietpartij in de Amerikaanse stad El Paso speelt 8chan, de extremistische site waarop de schutter kort voor de aanslag een manifest postte, een belangrijke rol. Ook de dader van de aanslag op moskeeën in de Nieuw-Zeelandse stad Christchurch in maart haalde op 8chan inspiratie.De berichten op 8chan zijn soms zo extreem dat er al tijden stemmen opgaan om het platform uit de lucht te halen. Maar verdwijnen zullen sites als 8chan nooit: ze zijn onderdeel van een toxische digitale cultuur.
De oprichter van 8chan, Fredrick Brennan, lanceerde 8chan in 2013 als een ongelimiteerde vrijhaven voor de vrijheid van meningsuiting. Vandaag is het meer dan ooit een broedplaats voor extreme ideeën overspoeld met sarcasme en cynisme, en waar enkele massamoordenaars inspiratie halen voor hun gruweldaden. Zij worden nadien door hun "achterban" gevierd, en hun daad van terreur krijgt een onsterfelijk digitaal leven.
8chan is een "message board", een prikbord. Gebruikers kunnen er in allerlei kanalen -anoniem- berichten plaatsen. Brennan lanceerde de website als antwoord op een andere, bekendere site, 4chan, waar het kanaal "politically incorrect" (/pol/) erg populair is, zeker in extreemrechtse en zogenoemde "alt right"-kringen.
Brennan vond 4chan nog "te braaf en te beperkt" geworden in wat je er kon zeggen. Zo ontstond 8chan, waar berichten de meest verwerpelijke, racistische, seksistische ideeën bevatten die er online te vinden zijn.
Als de "buitenwereld" valt over de toon van de berichten wordt dat weggelachen als "edgy humor die niet wordt begrepen". Er wordt vaak in termen gesproken die alleen mensen die deel uitmaken van de subcultuur begrijpen. Begrippen als "goobers", "kikes", "holohoax", "redpilling"en tientallen andere termen en ideeën worden er elke dag gebruikt, maar voor de buitenwereld is het haast een andere taal.
"Onze man"
8chan kroop voor de eerste keer echt uit de donkere kelders van het internet en raakte bekend bij het grote publiek na de aanslag in Christchurch in Nieuw-Zeeland.De dader van die aanslag op een moskee waarbij 52 doden vielen, postte er een manifest waarin hij zijn drijfveren voor zijn gruwelijke daad uit de doeken deed.
Hij sprak onder meer over de in rechtse kringen populaire samenzweringstheorie "The Great Replacement", waarbij de inheemse blanke bevolking "vervangen" wordt door een gekleurde bevolking.Het manifest en de ideeën van de dader zaten vol dubbele bodems en uiteindelijk bleek dat de aanslag in Christchurch een "massamoordwas voor en door het internet", zoals de New York Times het treffend verwoordde. De community eerde meteen na de aanslag haar "held" op 8chan.
Gebruikers van 8chan voelen zich deel van een groep, een cultuur, waarbij de rest van de wereld buitenstaanders zijn
Gebruikers van 8chan voelen zich deel van een groep, een cultuur, waarbij de rest van de wereld de buitenstaanders zijn. Dat viel ook meteen op na de aanslag in Nieuw-Zeeland."Hoewel Brenton Tarrant expliciet zei dat hij geen lid is van een nationalistische of politieke groepering, moeten we er toch op letten dat we Tarrant niet als een 'lone wolf' bestempelen", aldus Ico Maly, doctor in de cultuurwetenschappen aan de Universiteit van Tilburg.
"Juridisch gezien handelde hij alleen. Maar het concept van een "lone wolf"gaat gepaard met associaties van individuen die zichzelf radicaliseren en geïsoleerd zijn in de maatschappij", zegt Maly.
"In zijn tekst op 8chan construeert Tarrant een identiteit voor zichzelf binnen een wereldwijd verbonden nieuw-rechtse en extreemrechtse cultuur. Als we de aankondiging van zijn aanslag op 8chan analyseren, wordt het duidelijk dat hij zichzelf zag als "onder vrienden" die hij niet alleen kende, maar waarmee hij ook tijd doorbracht. Het lijkt er inderdaad ook op dat hij, zoals hij zelf zegt, al geruime tijd lid is van deze online community."
Ook na de schietpartij in El Paso werd de aanslag druk becommentarieerd op 8chan. Posters noemden de dader 'our guy', onze man. Het manifest dat hij plaatste werd vrij snel door moderatoren van8chan verwijderd, maar gebruikers van 8chan bleven er maar screenshots van delen en zo kwam het toch onder de aandacht.
"De beerput van het internet"
"Op 8chan is er geen enkele vorm van sociale controle noch van enige degelijke content moderation", zegt radicaliseringsexpert Olivier Cauberghs. "De website groeide uit tot een verzamelplaats van internetgebruikers uit het extreemrechtse ideologische spectrum van"alt-right"tot "white supremacists". De gebruikers van de "boards"(de kanalen), die in tegenstelling tot bij 4chan zelf kanalen kunnen maken, creëren voortdurend boards met extremistische slogans zoals "It's ok to be white" en hakenkruizen.
Cauberghs: "8chan is ook een verzamelplaats waar acties worden opgezet om in te gaan tegen wat de gebruikers de "cultuurmarxistische", "mainstream media"noemen.Een slachtoffer hiervan is Netflix, wat op 8chan is omgedoopt tot 'Jewflix' omwille van de diversiteit van mensen die in de programma's aan bod komen."
"Door de interraciale relaties die bijvoorbeeld voorkomen in series zoalsSex Education wordt de visie van de 8channers nog versterkt. Het gevolg hiervan is een oproep om naar de trailer van het programma op YouTube te gaan en negatieve commentaren achter te laten. Dit kan de publieke opinie sterk beïnvloeden door het normaliseren van racistische commentaren, net omdat mensen onbewust er veelvuldig aan worden blootgesteld."
"8chan is de beerput van het internet", vindt computerwetenschapper Jeroen Baert, "maar tegelijkertijd ben ik er ook van overtuigd dat er een soort nihilisme leeft onder veel gebruikers. Ik denk dat velen er ook berichten posten 'omdat het kan', dat mensen er extreme zaken posten waar ze niet zozeer achter staan, maar omdat het er gezegd kan worden. De wereld van 8chan is uiterst complex. Andere mensen posten er dan ook weer berichten op net omwille van de kick die ze krijgen als ze hun bericht zien verschijnen in de zogenoemde 'klassieke' media die erover berichten."
Net voor ons ook de reden trouwens, om hier geen screenshots van de site te publiceren.
Clubhuizen van extreme ideeën
Na de aanslag in Christchurch was de roep om 8chan offline te halen groot. Maar het bedrijf Cloudflare, dat de veiligheid van de site mee onderhield, greep niet in. Dat doen ze nu, na de dodelijke schietpartij in El Paso, wel. De site is daardoor offline. In 2015 verwijderde Google al verwijzingen naar 8chan uit de zoekresultaten.
Onderzoek moet uitwijzen of de schutter in El Paso verweven was met de online cultuur van 8chan, of dat hij de site enkel gebruikte om zijn manifest te posten. De ideeën die hij erin neerscheef over "de vervanging van het eigen volk", zijn vandaag niet alleen meer op sites als 8chan te vinden; het is een narratief dat ook op sociale media als Facebook en Twitter zo terug te vinden is.
Net als de "Hispanic invasion", waar de schutter het in zijn manifest over heeft. Een begrip dat ook door de Amerikaanse president Trump wordt gebruikt in minstens 2200 advertenties op Facebook, vond de Amerikaanse onderzoekster Nathalie Martinez. Wat niet wil zeggen dat de president - net als andere prominente stemmen uit de Amerikaanse politiek - een rechtstreekse invloed had op de schutter. Maar valt het daarnaast ook helemaal uit te sluiten?
Onderzoek van de New York Times wees onlangs uit dat de aanslag van Anders Breivik in Noorwegen in 2011, waarbij 77 mensen omkwamen, andere daders heeft beïnvloed. De dader van de aanslag in Christchurch verwees expliciet naar Breivik. De schutter in El Paso verwees dan weer naar Christchurch. Wat deze drie daders met elkaar gemeen hebben, is dat ze niet zijn gedood door de politie en dat zeker Breivik en Tarrant in de rechtszaal hun extreme ideeën verder blijven verspreiden.
Na de aanslag in Christchurch schreven we al dat de aanslag op zich niet alleen een einddoel, maar ook een middel was om radicale ideeën verder te verspreiden: een bloedige aanslag die online onder meer in memes voort kan leven en dient om radicale ideeën te normaliseren.
Het succes van 8chan schuilt in het gebrek aan moderatie
"Het succes van 8chan schuilt in het gebrek aan moderatie", vult Cauberghs aan. Doordat Twitter en Facebook zwaar inzetten op de zogenoemde "content moderation", worden daar hoofdzakelijk berichten geplaatst die net binnen de voorwaarden van Facebook vallen.
De gevolgen van het herhaaldelijk schenden van de policy van Facebook hebben schorsing en schrapping tot gevolg waardoor gebruikers een nieuw profiel moeten maken. Gebruikers krijgen op Facebook en Twitter nog een ultieme laatste waarschuwing en ze worden terughoudender met het plaatsen van extreme berichten die wel aanvaard zijn op 8chan. Deze "ongemakken" zijn er niet op sites als 4chan en 8chan, door gebrek aan content moderation, en waardoor dit de weg van de minste weerstand is.
Sites als 8chan zijn de clubhuizen van vroeger, waar extreme ideeën ook met anderen werden gedeeld en waar gelijkgestemden elkaar vonden en opjutten. Maar online zijn er geen grenzen en de technologie en de massamedia maken een razendsnelle, wereldwijde verspreiding van dit soort ideologieën mee mogelijk. Een site als 8chan mag dan misschien - tijdelijk - onbereikbaar zijn, er duikt wel een nieuwe plek op waar ze kan gedijen.
En mocht dat niet zo zijn, dan zijn er nog altijd de minder bekende platformen als Gab of Discord, waar extreme ideeën, links en rechts, blijven woekeren. Dit zal niet hier en nu eindigen.
De grafiek hieronder toont de evolutie van 8chan.
Meer over 'Technologie' op VRT OPENSRC.
Meest gelezen
- Olympische Spelen Olympische slotceremonie in beeld: van verrassingsoptreden door Angèle tot vliegende filmster Tom Cruise Update 00:03
- Mysteries van Vlaanderen Mysteries van Vlaanderen: Wie of wat is BKR, het gehucht op Google Maps dat niemand kent? zo 11 aug 07:00
- Mobiliteit BEKIJK - Levensgevaarlijk: tankwagen vergist zich van oprit aan Brusselse Ring en rijdt honderden meters achterwaarts zo 11 aug 09:02
- Ruddervoorde Ouders en 8-jarige dochter omgekomen bij aanrijding door dronken vijftiger: bestuurder al ruim 10 keer veroordeeld, o... Update zo 11 aug 10:46
- Consument Al bijna 800 meldingen over handelaars die cash ofelektronisch betalen weigeren: "Op de menukaart stond 'cash is fre... za 10 aug 06:00
- Justitie Ruim 10 keer veroordeeld en toch nog dronken achter hetstuur kruipen: "Echt nadenken over effectievere straffen" zo 11 aug 16:39
- Oorlog Rusland-Oekraïne Zelenski bevestigt voor het eerst inval in Russische grensregio, "tientallen Oekraïense pantserwagens" gesignaleerd b... Update zo 11 aug 17:48
- Hitte Morgen temperaturen tot 36 graden verwacht:KMI waarschuwt met code oranje voor hitte Update zo 11 aug 18:14
- Consument Bij autopech op een autosnelweg moet je altijd 112 bellen: "Jouw verzekeraar mag daar geen interventie doen" do 08 aug 06:00
